tractor anudan महाराष्ट्र राज्य सरकारने शेतीमध्ये आधुनिकीकरण आणि यांत्रिकीकरण वाढवण्यासाठी एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. 2025-26 या वर्षासाठी कृषी यांत्रिकीकरण राज्य पुरस्कृत योजनेअंतर्गत तब्बल 400 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. यामुळे राज्यातील शेतकऱ्यांना आता ट्रॅक्टर खरेदीसाठी मोठ्या प्रमाणात अनुदान मिळणार आहे. या संदर्भातला शासन निर्णय 23 मे रोजी जारी करण्यात आला असून, लवकरच यासाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू होण्याची शक्यता आहे.
tractor anudan राज्य सरकारचा महत्त्वाचा निर्णय:
राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी उचललेले हे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. यापूर्वी केंद्र सरकारच्या कृषी यांत्रिकीकरण योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टरसाठी अनुदान मिळत होते, परंतु त्याची व्याप्ती मर्यादित होती. त्यामुळे राज्यातील अधिक शेतकऱ्यांना लाभ मिळावा यासाठी राज्य सरकारने स्वतःची कृषी यांत्रिकीकरण योजना सुरू केली आहे. 2025-26 मध्ये ही योजना राज्यभर प्रभावीपणे राबवण्यासाठी शासनाने 400 कोटी रुपयांच्या खर्चाला प्रशासकीय मान्यता दिली आहे.
अनुदानाची रक्कम कोणाला किती?
या योजनेअंतर्गत वेगवेगळ्या गटातील शेतकऱ्यांसाठी अनुदानाची रक्कम निश्चित करण्यात आली आहे. त्यानुसार, अनुसूचित जाती (SC), अनुसूचित जमाती (ST), महिला आणि अल्प व अत्यल्प भूधारक शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टरच्या किमतीच्या 50% किंवा जास्तीत जास्त ₹1.25 लाख, यापैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढे अनुदान मिळणार आहे. तर, इतर प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी ट्रॅक्टरच्या किमतीच्या 40% किंवा जास्तीत जास्त ₹1.00 लाख, यापैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढे अनुदान राज्य सरकार देणार आहे. यामुळे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ असलेल्या शेतकऱ्यांना मोठा आधार मिळणार आहे.
अटी आणि नियम काय आहेत?
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही नियम आणि अटी निश्चित करण्यात आल्या आहेत. यासाठी 12 सप्टेंबर 2018 रोजी राज्य सरकारने जारी केलेल्या शासन निर्णयातील निकष लागू असतील. महत्त्वाच्या अटींमध्ये, जर एखाद्या शेतकऱ्याने यापूर्वी कृषी यांत्रिकीकरण उप-अभियान किंवा या योजनेअंतर्गत कोणत्याही यंत्राचा किंवा अवजारांचा लाभ घेतला असेल, तर तो पुढील पाच वर्षांसाठी पुन्हा या योजनेत लाभ घेण्यासाठी पात्र ठरणार नाही. तसेच, शेतकऱ्यांनी पूर्वसंमती न घेता जर ट्रॅक्टर खरेदी केले असेल, तर त्यांचे प्रस्ताव या योजनेसाठी स्वीकारले जाणार नाहीत आणि ते अपात्र ठरतील. त्यामुळे, अर्जदारांनी प्रथम मान्यता मिळवून त्यानंतरच ट्रॅक्टर खरेदी करणे अपेक्षित आहे. या योजनेत अल्प व अत्यल्प भूधारक शेतकऱ्यांना प्राधान्य दिले जाणार आहे. यासोबतच, शेतकरी उत्पादक कंपन्या, शेतकरी गट आणि महिला यांनाही लाभ देण्यासाठी विशेष प्राधान्य देण्यात येणार आहे.
अर्ज कसा करायचा?
या योजनेसाठी इच्छुक शेतकऱ्यांना महाडीबीटी (MAHADBT) पोर्टलवरून अर्ज करावा लागेल. राज्य सरकार आता महाडीबीटीच्या माध्यमातून ‘प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य’ या तत्वावर योजना राबवत आहे. त्यामुळे, जसे अर्ज सुरू होतील, तसा शेतकऱ्यांनी त्वरित अर्ज करणे महत्त्वाचे आहे. महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज करण्याची प्रक्रिया, निवड पद्धती आणि अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्याची प्रक्रिया ऑनलाइन पद्धतीनेच पार पडणार आहे. त्यामुळे, शेतकऱ्यांनी महाडीबीटी पोर्टलवर नियमितपणे लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
महाडीबीटी पोर्टलवर ट्रॅक्टर अनुदानासाठी अर्ज प्रक्रिया
- महाडीबीटी पोर्टलला भेट द्या:
- सर्वप्रथम आपल्या कॉम्प्युटर किंवा मोबाईलमध्ये इंटरनेट ब्राउझर उघडा आणि महाडीबीटीच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: Maha DBT – Government of Maharashtra.
- वेबसाइटवर तुम्हाला ‘शेतकरी योजना’ दिसेल, त्यावर क्लिक करा.
- नवीन नोंदणी (जर तुम्ही नवीन वापरकर्ता असाल तर):
- जर तुम्ही पहिल्यांदाच या पोर्टलवर अर्ज करत असाल, तर तुम्हाला नवीन नोंदणी करावी लागेल.
- होमपेजवर ‘नवीन नोंदणी’ किंवा ‘शेतकरी नोंदणी’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचे आधार कार्ड आणि मोबाईल नंबर वापरून नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करा.
- तुमची वैयक्तिक माहिती (Personal Details), पत्ता (Address Details), जमिनीची माहिती (Land Details) आणि इतर आवश्यक माहिती भरा.
- नोंदणी पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला एक युजर आयडी (User ID) आणि पासवर्ड मिळेल, तो जपून ठेवा.
- पोर्टलवर लॉग इन करा:
- जर तुमची नोंदणी झाली असेल, तर होमपेजवर ‘शेतकरी लॉगिन’ किंवा ‘अर्जदार लॉगिन’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचा युजर आयडी (Username), पासवर्ड आणि कॅप्चा (Captcha) टाकून लॉग इन करा.
- योजना निवडा:
- लॉग इन झाल्यावर तुम्हाला विविध योजनांची यादी दिसेल.
- त्यामध्ये ‘कृषी यांत्रिकीकरण योजना’ किंवा ‘ट्रॅक्टर खरेदीसाठी अनुदान’ अशी योजना शोधा आणि त्यावर क्लिक करा.
- अर्ज भरा:
- योजनेवर क्लिक केल्यावर अर्जाचा फॉर्म उघडेल.
- फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व माहिती काळजीपूर्वक आणि अचूक भरा. यामध्ये तुम्हाला तुमच्या जमिनीचा तपशील, बँक खात्याची माहिती आणि तुम्हाला कोणत्या कृषी उपकरणासाठी (या प्रकरणात ट्रॅक्टर) अनुदान हवे आहे, याची माहिती भरावी लागेल.
- अर्ज पावती जतन करा:
- अर्ज यशस्वीरित्या सादर झाल्यावर तुम्हाला एक अर्ज क्रमांक (Application ID) मिळेल. ही माहिती आणि अर्जाची पावती (Application Receipt) जतन करून ठेवा. भविष्यात अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी याचा उपयोग होईल.
यांत्रिकीकरणाचे महत्त्व:
आजच्या धावपळीच्या जीवनात आणि वाढत्या मजुरीच्या खर्चात शेतीमध्ये यांत्रिकीकरण अत्यंत महत्त्वाचे झाले आहे. ट्रॅक्टर आणि इतर आधुनिक कृषी उपकरणांच्या वापरामुळे शेतीची कामे वेळेवर आणि कमी श्रमात पूर्ण होतात. त्यामुळे उत्पादनात वाढ होते आणि शेतकऱ्यांचा आर्थिक विकास साधला जातो. अनेक लहान आणि गरीब शेतकरी स्वतःच्या पैशातून ट्रॅक्टर खरेदी करू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत, राज्य सरकारची ही अनुदान योजना त्यांच्यासाठी एक वरदान ठरण्याची शक्यता आहे.
निष्कर्ष:
महाराष्ट्र राज्य सरकारने 2025-26 साठी कृषी यांत्रिकीकरण योजनेअंतर्गत दिलेला 400 कोटी रुपयांचा निधी हा राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी निश्चितच एक दिलासादायक आणि विकासाला चालना देणारा निर्णय आहे. ज्या शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टर खरेदी करायचा आहे, त्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज करण्याची तयारी करावी आणि शासनाच्या पुढील सूचनांची वाट पहावी. अधिक माहितीसाठी आणि अर्ज प्रक्रियेच्या अपडेट्ससाठी कृषी विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देत राहा.