Soybean Top Variety खरीप हंगामाची चाहूल लागताच, शेतकरी बांधवांची लगबग सुरू होते. आपल्या शेतामध्ये कोणतं पीक घ्यावं, कशा प्रकारे नियोजन करावं, याची तयारी प्रत्येकजण करत असतो. खरीप म्हटलं की आपल्या डोळ्यासमोर उभं राहतं ते सोयाबीनचं पीक. महाराष्ट्रातील अनेक भागांमध्ये सोयाबीन हे प्रमुख पीक म्हणून घेतलं जातं. मात्र, चांगल्या उत्पादनासाठी योग्य वाणाची निवड करणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे.
अनेकदा शेतकऱ्यांच्या मनात प्रश्न येतो की यावर्षी कोणता वाण निवडला तर आपल्या शेतात भरघोस उत्पादन येईल? कोणता वाण नैसर्गिक संकटांना, जसे की अनियमित पाऊस किंवा रोगांना तोंड देऊ शकेल? खरं तर, योग्य वेळी योग्य वाणाची निवड करणं हेच आपल्या उत्पन्नाचं गणित बदलू शकतं.
आज आपण अशाच तीन प्रमुख आणि सुधारित सोयाबीन वाणांची माहिती घेणार आहोत, जेणेकरून तुम्हाला तुमच्या जमिनीच्या प्रकारानुसार, हवामानानुसार आणि तुमच्या गरजांनुसार योग्य वाण निवडायला मदत होईल. आपण ज्या वाणांची माहिती घेणार आहोत ते आहेत – डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाने विकसित केलेले पीडीकेव्ही आंबा (PDKV Amba), महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने विकसित केलेले फुले दुर्वा केडीएस ९९२ (Phule Durva KDS 992), आणि खाजगी क्षेत्रात विकसित झालेले साई ८८८ (Sai 888).
चला तर मग, या तीनही वाणांची वैशिष्ट्ये सविस्तरपणे पाहूया, जेणेकरून तुम्हाला तुमच्यासाठी सर्वोत्तम वाण निवडता येईल.
पीडीकेव्ही आंबा (PDKV Amba): हलक्या जमिनीसाठी वरदान Soybean Top Variety
माहिती:
डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला यांनी 2021 मध्ये हा सोयाबीनचा वाण विकसित केला आहे. विशेषतः मराठवाडा आणि विदर्भातील ज्या शेतकऱ्यांची जमीन हलकी आहे, त्यांच्यासाठी हा वाण खूपच फायदेशीर ठरू शकतो.
या वाणाची सर्वात मोठी खासियत म्हणजे याचा कमी कालावधी. हे पीक फक्त 90 ते 95 दिवसांत तयार होतं. त्यामुळे काय होतं? एक तर तुमच्या पाण्याची बचत होते, कारण कमी दिवसात पीक तयार झाल्यामुळे पाण्याची गरज कमी लागते. दुसरं म्हणजे, तुम्हाला पुढील रब्बी पिकाच्या नियोजनासाठी जास्त वेळ मिळतो. अनेकदा पाऊस लांबला किंवा काढणीला उशीर झाला तरी या वाणामध्ये जास्त नुकसान होण्याची शक्यता नसते.
आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, हा वाण खोडकूज आणि मूळकूज सारख्या बुरशीजन्य रोगांना चांगली प्रतिकारशक्ती दाखवतो. आपल्याकडे अनेकदा सोयाबीनच्या पिकाला या रोगांचा प्रादुर्भाव होतो आणि त्यामुळे मोठं नुकसान होतं. पण पीडीकेव्ही आंबा निवडल्यास या धोक्याची शक्यता कमी होते.
या वाणाची झाडं सरळ वाढतात आणि त्यांना भरपूर फुटवे येतात. त्यामुळे काय होतं? प्रति झाड शेंगांची संख्या वाढते आणि याचा थेट परिणाम तुमच्या उत्पादनावर होतो. ज्या भागांमध्ये पावसाचं प्रमाण कमी असतं, अशा परिस्थितीतही हा वाण चांगला तग धरू शकतो, ज्यामुळे शेतकऱ्यांसाठी हा एक उत्तम पर्याय ठरतो.
फुले दुर्वा केडीएस ९९२ (Phule Durva KDS 992): भारी जमिनीतील उत्पादकता वाढवणारा वाण
माहिती:
महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी यांनी हा वाण 2022 मध्ये प्रसारित केला आहे. ज्या शेतकऱ्यांची जमीन भारी आहे आणि ज्यांच्याकडे सिंचनाची चांगली सोय आहे, त्यांच्यासाठी हा वाण उत्तम आहे.
या वाणाचं पीक तयार व्हायला साधारणपणे 100 ते 105 दिवस लागतात. हलक्या जमिनीच्या तुलनेत थोडा जास्त कालावधी असला तरी, या वाणाची उत्पादन क्षमता खूप चांगली आहे. या वाणाला देखील खोडकूज आणि मूळकूज यांसारख्या रोगांची चांगली प्रतिकारशक्ती आहे.
या वाणाचं वैशिष्ट्य म्हणजे याला भरपूर फुटवे फुटतात. जितके जास्त फुटवे, तितक्या जास्त शेंगा आणि परिणामी उत्पादन वाढतं. ज्या शेतकऱ्यांकडे पाण्याची चांगली उपलब्धता आहे आणि ज्यांची जमीन सुपीक आहे, अशा परिस्थितीत फुले दुर्वा केडीएस 992 हा वाण खूपच चांगलं उत्पादन देतो. जर तुम्हाला तुमच्या शेतातील सोयाबीनची उत्पादनक्षमता वाढवायची असेल, तर हा वाण तुमच्यासाठी सर्वोत्तम निवड ठरू शकतो.
साई ८८८ (Sai 888): यांत्रिक काढणीसाठी सर्वोत्तम
माहिती:
साई ८८८ हा वाण खासगी क्षेत्रात विकसित करण्यात आला आहे. ज्या शेतकऱ्यांच्या शेतात यांत्रिक हार्वेस्टरने सोयाबीनची काढणी मोठ्या प्रमाणात केली जाते, त्यांच्यासाठी हा वाण अत्यंत उपयुक्त आहे.
या वाणाची झाडं सरळ वाढणारी आणि मजबूत खोड असलेली असतात. त्यामुळे काय होतं? वारा आला किंवा पाऊस झाला तरी झाडं लोळण्याचा धोका कमी होतो. जेव्हा तुम्ही हार्वेस्टरने पीक काढता, तेव्हा झाडं सरळ उभी असल्यामुळे काढणी करणं सोपं जातं आणि वेळही वाचतो.
या वाणाचं आणखी एक खास वैशिष्ट्य म्हणजे, याच्या शेंगांमध्ये 70 ते 80 टक्के शेंगा या चार दाण्यांच्या असतात. सामान्यतः इतर वाणांमध्ये तीन दाण्यांच्या शेंगा जास्त प्रमाणात आढळतात. चार दाण्यांच्या शेंगा असल्यामुळे प्रति हेक्टर उत्पादन लक्षणीयरीत्या वाढतं. या वाणाचा कालावधी साधारणपणे 95 ते 100 दिवसांचा असतो. मजबूत खोड आणि शेंगांची रचना हार्वेस्टरद्वारे काढणी करताना दाण्यांचं नुकसान कमी करतात, हे या वाणाचं महत्त्वाचं वैशिष्ट्य आहे. त्यामुळे ज्या शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात आणि लवकर काढणी करायची आहे, त्यांच्यासाठी साई 888 हा एक चांगला पर्याय आहे.
सारांश:
आता आपण बघूया की तुमच्या शेतासाठी कोणता वाण योग्य आहे:
- हलक्या जमिनी आणि कमी पावसाचं प्रमाण असलेल्या भागासाठी: पीडीकेव्ही आंबा हा वाण उत्तम राहील. कमी कालावधी आणि रोगप्रतिकारशक्ती यामुळे तो चांगला पर्याय आहे.
- ज्यांच्याकडे भारी जमीन आहे आणि सिंचनाची चांगली सोय आहे: अशा शेतकऱ्यांसाठी फुले दुर्वा केडीएस ९९२ हा वाण जास्त उत्पादन देऊ शकतो.
- ज्या शेतकऱ्यांना यांत्रिक हार्वेस्टरने काढणी करायची आहे: त्यांच्यासाठी साई ८८८ हा वाण सर्वोत्तम आहे, कारण त्याची झाडं सरळ आणि मजबूत असतात.
निष्कर्ष:
शेतकरी बांधवांनो, खरीप हंगामासाठी सोयाबीनच्या वाणांची निवड करताना तुमच्या जमिनीचा प्रकार, हवामान आणि पाण्याची उपलब्धता यांसारख्या गोष्टींचा विचार करणं खूप महत्त्वाचं आहे. योग्य वाणाची निवड केल्यास तुमच्या उत्पादनात निश्चित वाढ होईल आणि तुम्हाला चांगला नफा मिळू शकेल. त्यामुळे, या तीनही सुधारित वाणांची माहिती तुमच्यासाठी नक्कीच उपयुक्त ठरेल, अशी आशा आहे. तुमच्या शेतासाठी योग्य वाण निवडा आणि भरघोस उत्पादन घ्या!