seed subsidy राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि आनंदाची बातमी आहे. राष्ट्रीय अन्नसुरक्षा आणि पोषण अभियान तसेच राष्ट्रीय खाद्यतेल अभियानाच्या माध्यमातून राज्य सरकारने शेतकऱ्यांसाठी विविध योजनांची घोषणा केली आहे. या योजनांच्या अंतर्गत शेतकऱ्यांना तूर, मूग, उडीद आणि सोयाबीन यांसारख्या महत्त्वाच्या पिकांसाठी अनुदानित दरात बियाणे तसेच आधुनिक पीक प्रात्यक्षिकांचा लाभ घेता येणार आहे. या योजनांचा उद्देश राज्यातील कृषी उत्पादकता वाढवणे आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करणे हा आहे.
seed subsidy तूर, मूग आणि उडीद बियाण्यांवरील अनुदान
अनुदानित बियाणे योजनेअंतर्गत, तूर, मूग आणि उडीद या पिकांसाठी गेल्या १० वर्षांतील सुधारित आणि प्रमाणित बियाणे खरेदी केल्यास प्रति किलो ५० रुपये अनुदान मिळेल. जर बियाणे १० वर्षांपेक्षा जुने असेल, तर प्रति किलो २५ रुपये अनुदान दिले जाईल. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणताही अर्ज करण्याची गरज नाही. ‘महाबीज’ या शासकीय संस्थेच्या अधिकृत वितरकांकडून शेतकऱ्यांना त्यांच्या ७/१२ उताऱ्याच्या आधारे ‘प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य’ या तत्त्वानुसार हे बियाणे उपलब्ध होईल. प्रत्येक शेतकऱ्याला किमान ०.२० हेक्टर आणि कमाल १ हेक्टर क्षेत्रासाठी या योजनेचा लाभ घेता येईल. त्यामुळे लहान आणि मोठ्या अशा दोन्ही प्रकारच्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना फायदेशीर ठरू शकते.
सोयाबीन बियाण्यांवरील १००% अनुदान
सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी राष्ट्रीय खाद्यतेल अभियानातंर्गत एक विशेष योजना आहे. या योजनेत ‘फुले किमया’ या ५ वर्षांतील सुधारित सोयाबीन वाणाचे बियाणे १०० टक्के अनुदानावर उपलब्ध होणार आहे. याचा अर्थ शेतकऱ्यांना हे बियाणे मोफत मिळेल. मात्र, या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी इच्छुक शेतकऱ्यांनी महाडीबीटी (MahaDBT) पोर्टलवर गुरुवारपर्यंत अर्ज करणे अनिवार्य आहे.
अर्ज केलेल्या शेतकऱ्यांमधून निवड प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, निवड झालेल्या शेतकऱ्यांना त्यांच्या नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर संदेश पाठवला जाईल आणि त्यांची यादी देखील प्रसिद्ध केली जाईल. ज्या शेतकऱ्यांची निवड होईल, त्यांनी त्यांच्या मोबाईलवरील संदेश आणि आधार कार्ड घेऊन शुक्रवारपासून त्यांच्या तालुक्यातील महाबीज वितरकाकडून बियाणे प्राप्त करायचे आहे. तालुकानिहाय वितरकांची यादी गुरुवारी महाडीबीटी पोर्टलवर उपलब्ध केली जाईल.
पीक प्रात्यक्षिक योजना: आधुनिक शेतीची संधी
याव्यतिरिक्त, राज्य सरकारने पीक प्रात्यक्षिक योजना देखील सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकरी गट, शेतकरी उत्पादक कंपन्या आणि कृषी क्षेत्रात कार्यरत असलेल्या सहकारी संस्था यांच्यामार्फत शेतामध्ये प्रत्यक्ष प्रात्यक्षिके आयोजित केली जाणार आहेत. या प्रात्यक्षिकांच्या माध्यमातून शेतकरी आधुनिक कृषी तंत्रज्ञान आणि नवीन पद्धती शिकू शकतील, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या शेतीत सुधारणा करता येईल.
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी ३१ मार्च २०२४ पूर्वी नोंदणीकृत असलेले शेतकरी गट पात्र असतील. महाडीबीटी पोर्टलद्वारे ‘प्रथम अर्ज करणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य’ यानुसार गटांची निवड केली जाईल. एका गावातून फक्त एकाच शेतकरी गटाची निवड होईल आणि त्या गटातील जास्तीत जास्त २५ शेतकऱ्यांना या प्रात्यक्षिकांचा लाभ मिळेल. महत्त्वाचे म्हणजे, एका कुटुंबातील एकाच शेतकऱ्याला या योजनेत सहभागी होता येईल. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांची ‘ॲग्रीस्टॅक’ (Agristack) वर नोंदणी असणे आवश्यक आहे.
अर्जासाठी आवाहन आणि अधिक माहिती
जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी रवींद्र माने यांनी जिल्ह्यातील सर्व इच्छुक शेतकरी, शेतकरी गट, कंपन्या आणि संस्था यांना या योजनांचा जास्तीत जास्त लाभ घेण्याचे आवाहन केले आहे. यासाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख २९ मे २०२५ असून, इच्छुक नागरिक http://mahadbt.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावर भेट देऊन अधिक माहिती मिळवू शकतात आणि अर्ज करू शकतात. तसेच, अधिक माहितीसाठी आपल्या संबंधित तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधण्याचे आवाहन देखील त्यांनी केले आहे. या योजना निश्चितच राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचे पाऊल ठरतील आणि त्यांच्या आर्थिक विकासाला चालना देतील, यात शंका नाही.