natural farming : सोलापूर जिल्ह्यात केंद्र शासनाच्या सहकार्याने राष्ट्रीय नैसर्गिक शेती अभियान राबविण्यात येणार आहे. या योजनेअंतर्गत प्रत्येक ग्रामपंचायतीमध्ये नैसर्गिक शेती गट स्थापन केले जातील. यामध्ये एक एकर क्षेत्रातील इच्छुक शेतकऱ्यांना सहभागी करून घेतले जाईल. विशेष म्हणजे, प्रशिक्षणासाठी लागणारा संपूर्ण १०० टक्के निधी केंद्र शासनाकडून दिला जाणार आहे.
राष्ट्रीय नैसर्गिकशेती अभियान राबवले जाणार असून, प्रत्येक ग्रामपंचायतीमध्ये नैसर्गिकशेती गट तयार केले जातील. या अभियानांतर्गत शेतकऱ्यांना मोफत प्रशिक्षण, नैसर्गिक शेतीसाठी आवश्यक ज्ञान व मार्गदर्शन मिळणार आहे. एक एकर क्षेत्रासाठी इच्छुक शेतकऱ्यांना या योजनेत सहभागी करून घेतले जाईल. शेतमाल उत्पादन खर्च कमी करणे, मातीचा पोत सुधारणे आणि निविष्ठांची गरज शेतातच तयार करणे हे या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून कृषी सखींची निवड केली जाणार असून, अधिक माहितीसाठी तालुका कृषी अधिकारी किंवा जिल्हा कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
natural farming नैसर्गिक शेती म्हणजे काय?
नैसर्गिकशेती म्हणजे अशी शेती ज्यामध्ये कोणतेही रासायनिक खत, कीटकनाशक किंवा कृत्रिम द्रव्यांचा वापर न करता शेती केली जाते. या पद्धतीत शेणखत, गांडूळखत, जिवामृत, दशपर्णी अर्क यांसारख्या नैसर्गिक पदार्थांचा वापर करून जमिनीची सुपीकता वाढवली जाते.
नैसर्गिक शेतीत शेतीसाठी लागणाऱ्या साऱ्या गोष्टी – खत, औषधं, बीज संरक्षण – शेतकरी स्वतः शेतात तयार करतो. त्यामुळे शेतीचा खर्च कमी होतो आणि जमिनीचं आरोग्य टिकून राहतं. ही शेती पर्यावरणासाठी सुरक्षित असून माती, पाणी आणि हवेचं प्रदूषण होत नाही. यामुळे उत्पादन जरी थोडं कमी मिळालं, तरी खर्च कमी असल्यामुळे नफा चांगला मिळतो.
थोडक्यात म्हणजे, नैसर्गिकशेती ही निसर्गाच्या मदतीने आणि निसर्गाच्या नियमांनुसार केली जाणारी शेती आहे, जी शेतकरी, जमिनीचं आरोग्य आणि ग्राहक यांच्या साठी फायदेशीर ठरते.
शेतकऱ्यांचा खर्च कमी, नफा जास्त
या अभियानाचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे शेतीमधून रासायनिक निविष्ठांवर अवलंबन कमी करून, शेतावरच नैसर्गिक निविष्ठा तयार करून वापरणे. यामुळे जमिनीचा पोत सुधारेल, उत्पादन खर्च घटेल आणि शेती अधिक शाश्वत होईल. शिवाय, या अभियानांतर्गत नैसर्गिक शेती प्रमाणीकरण सुद्धा करण्यात येईल.
प्रशिक्षणाची सुविधा व कृषी सखींची नियुक्ती
शेतकरी व कृषी सखींसाठी विशेष प्रशिक्षणाची सोय केली जाणार असून, प्रत्येक गावातून दोन कृषी सखी निवडल्या जातील. या सख्या शेतकऱ्यांचे अर्ज संकलित करून त्यांना नैसर्गिकशेती गटात समाविष्ट करतील. याशिवाय, नैसर्गिकशेती मॉडेल प्रात्यक्षिक फार्म उभारण्यात येणार आहेत.
कोणाशी संपर्क साधावा?
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी इच्छुक शेतकऱ्यांनी आपल्या गावच्या ग्रामपंचायतीत संपर्क साधावा. तसेच, जिल्हा कृषी अधीक्षक कार्यालय, तालुका कृषी कार्यालय किंवा जिल्हाधिकारी कार्यालयात देखील संपर्क साधता येईल. ग्रामपंचायतींची संमती घेतल्यानंतरच तालुका संनियंत्रण समितीकडे प्रस्ताव पाठवावा लागेल.
अभियानाच्या यशासाठी स्थानिक सहभाग महत्त्वाचा
या अभियानाची अंमलबजावणी ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून केली जाणार असल्यामुळे स्थानिक पातळीवरील सहभाग खूप महत्त्वाचा आहे. जिल्हास्तरावर जिल्हाधिकारी यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती स्थापन करण्यात आली असून, संपूर्ण योजनेची देखरेख ही समिती करणार आहे.
थोडक्यात निष्कर्ष
ही योजना म्हणजे शेतकऱ्यांसाठी नैसर्गिक शेतीकडे वळण्याची एक उत्तम संधी आहे. खर्च कमी, उत्पादन टिकाऊ आणि मातीची गुणवत्ता सुधारणा – हे या योजनेचे तीन प्रमुख फायदे आहेत. इच्छुक शेतकऱ्यांनी वेळ न दवडता त्वरित स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा व नैसर्गिक शेतीच्या प्रवासात सामील व्हावे.