indian economy नीती आयोगाचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) बी.व्ही.आर. सुब्रमण्यम यांनी महत्त्वपूर्ण माहिती दिली आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, भारताने जगातील चौथी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था म्हणून जपानला मागे टाकले आहे. आता भारत जगातील चौथ्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था बनला आहे 4th largest economy india.
सुब्रमण्यम यांनी सांगितले की, सध्याची भू-राजकीय आणि आर्थिक परिस्थिती भारतासाठी अनुकूल आहे. ते म्हणाले, “आम्ही बोलत असताना, भारत जगातील चौथी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. आमची अर्थव्यवस्था ४ ट्रिलियन अमेरिकन डॉलरची आहे.” आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) च्या आकडेवारीचा हवाला देत त्यांनी सांगितले की, आज भारत जपानपेक्षा मोठा आहे. २०२० पर्यंत भारत जगातील पाचवी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था होता.
सुब्रमण्यम पुढे म्हणाले, “आता फक्त अमेरिका, चीन आणि जर्मनी हे देश भारतापेक्षा मोठे आहेत. जर आपण सध्याची योजना आणि विचारानुसार वाटचाल केली, तर येत्या २.५ ते ३ वर्षांत आपण जगातील तिसऱ्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था बनू.”
IMF ने एप्रिलमध्ये प्रसिद्ध केलेल्या ‘जागतिक आर्थिक दृष्टिकोन’ (World Economic Outlook – WEO) अहवालात म्हटले आहे की, २०२५ मध्ये भारताची अर्थव्यवस्था ४.१९ ट्रिलियन अमेरिकन डॉलर GDP सह जगातील चौथी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था असेल आणि जपानला मागे टाकेल. IMF च्या अंदाजानुसार, २०२५ मध्ये (आर्थिक वर्ष २०२६) भारताचा नाममात्र GDP सुमारे ४.१८७ ट्रिलियन अमेरिकन डॉलर असेल, जो जपानच्या अंदाजित GDP पेक्षा थोडा जास्त आहे.
IMF च्या आकडेवारीनुसार, भारताचे दरडोई उत्पन्न २०१३-१४ मध्ये १,४३८ अमेरिकन डॉलर होते, ते २०२५ मध्ये दुप्पट होऊन २,८८० अमेरिकन डॉलर झाले आहे. मात्र, IMF ने आपल्या अहवालात असेही म्हटले आहे की, वाढलेल्या व्यापारी तणावांमुळे आणि जागतिक अनिश्चिततेमुळे भारतीय अर्थव्यवस्था २०२५-२६ मध्ये ६.२ टक्क्यांनी वाढण्याची शक्यता आहे, जी पूर्वीच्या ६.५ टक्क्यांच्या अंदाजापेक्षा कमी आहे.
IMF ने नमूद केले आहे की, “भारतासाठी, २०२५ मध्ये वाढीचा दृष्टिकोन तुलनेने अधिक स्थिर आहे आणि तो ६.२ टक्के राहील. ग्रामीण भागातील खाजगी उपभोग याला आधार देईल.” अहवालानुसार, २०२५ मध्ये जागतिक वाढ २.८ टक्के अंदाजित आहे, जी पूर्वीच्या अंदाजित वाढीपेक्षा ०.५ टक्क्यांनी कमी आहे. २०२६ मध्ये जागतिक अर्थव्यवस्था ३ टक्क्यांनी वाढण्याची शक्यता आहे.
नीती आयोगाच्या ‘विकसित राज्य फॉर विकसित भारत @ २०४७’ या दृष्टिपत्रानुसार, एकेकाळी जगातील ‘नाजूक पाच’ अर्थव्यवस्थांचा gdp भाग असलेला भारत केवळ एका दशकात जगातील पहिल्या पाच अर्थव्यवस्थांमध्ये पोहोचला आहे. जागतिक बँकेच्या व्याख्येनुसार, ज्या देशांचे वार्षिक दरडोई उत्पन्न १४,००५ अमेरिकन डॉलरपेक्षा जास्त आहे, ते उच्च-उत्पन्न असलेले देश मानले जातात. भारतामध्ये २०२४ पर्यंत उच्च-उत्पन्न असलेला देश बनण्याची क्षमता आहे आणि त्याचे लक्ष्य आहे. दृष्टिपत्रानुसार, २०४७ पर्यंत ‘विकसित भारत’ ची अर्थव्यवस्था ३० ट्रिलियन अमेरिकन डॉलरची असेल.
या दृष्टिपत्रात असे म्हटले आहे की, “विकसित भारत @ २०४७ मध्ये विकसित देशांसारखी सर्व वैशिष्ट्ये असतील आणि त्याचे दरडोई उत्पन्न आजच्या उच्च-उत्पन्न असलेल्या देशांच्या तुलनेत असेल.” या ध्येयाला साकारण्यासाठी, सहा प्रमुख आधारस्तंभांवर आधारित धोरणात्मक हस्तक्षेप आणि सुधारणांसाठी एक समग्र आराखडा तयार करण्यात आला आहे. यात एकूण २६ विषयांचा समावेश आहे. हे सहा आधारस्तंभ आहेत: स्थूल आर्थिक उद्दिष्ट्ये आणि धोरण; सशक्त नागरिक; एक भरभराटीची आणि टिकाऊ अर्थव्यवस्था gdp ; तंत्रज्ञान आणि नवोपक्रम नेतृत्व; एक जागतिक नेता, विश्व बंधू; आणि शासन, सुरक्षा आणि न्याय वितरण यांसारख्या सक्षम घटकांचा समावेश आहे.